Nhà báo: Ông có thể giải thích cho độc giả rõ hơn về cholesterol là gì và cơ chế hoạt động của nó trong cơ thể không?
GS. TS. Nguyễn Hữu Thành: Tôi sẽ không đi sâu vào các định nghĩa học thuật về cholesterol, vì những kiến thức đó đã được trình bày chi tiết trong các tài liệu y khoa. Thay vào đó, tôi muốn đưa ra một hình ảnh đơn giản giúp bạn dễ hình dung: Hãy tưởng tượng cholesterol giống như lớp mỡ thừa bám chặt vào đáy chảo sau bữa ăn mà chưa được làm sạch. Đó là cách mà cholesterol có thể tích tụ và bám vào thành mạch máu theo thời gian.
Khi cholesterol tích tụ và bám vào thành mạch máu, giai đoạn đầu mạch máu chỉ phình nhẹ, thường kéo dài từ 20-25 năm. Tuy nhiên, theo thời gian, các lớp cholesterol dày lên và gây biến dạng mạch máu, đặc biệt rõ rệt sau khoảng 25-40 năm. Đến độ tuổi 40 trở đi, sự tích tụ này bắt đầu ảnh hưởng nghiêm trọng đến tốc độ lưu thông máu. Tim buộc phải tăng cường hoạt động để bơm máu, dẫn đến tình trạng cao huyết áp. Đây cũng là lý do khiến khoảng 80% người cao tuổi tại Việt Nam mắc phải bệnh này. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là cao huyết áp chỉ là một trong nhiều biến chứng mà cholesterol gây ra.
Biến chứng nghiêm trọng nhất xảy ra khi cholesterol tích tụ dẫn đến tắc nghẽn hoàn toàn mạch máu. Điều này làm giảm đáng kể lưu lượng máu đến các cơ quan quan trọng, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Hậu quả có thể bao gồm các bệnh lý mãn tính như đau đầu, đau lưng, đau cổ và vai, đau chân, chóng mặt, hoa mắt, suy giảm trí nhớ và nhiều tình trạng khác. Những dấu hiệu này thường bị bỏ qua nhưng lại là nguy cơ tiềm ẩn, ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời.
Chú thích hình ảnh: Ở độ tuổi từ 50-60, cơ thể có thể tích tụ một lượng lớn cholesterol trong hệ thống mạch máu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được kiểm soát.
Nói cách khác, tình trạng của hệ thống mạch máu đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể. Nếu mạch máu ở chi dưới bị tắc nghẽn, có thể xuất hiện các triệu chứng đau nhức và sưng phù chân kéo dài. Nếu mạch máu trong gan bị tích tụ cholesterol, nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ và các bệnh lý về gan như xơ gan sẽ tăng cao. Khi mạch máu ở các khớp bị tổn thương, có thể dẫn đến viêm khớp, thoái hóa khớp gối và thoái hóa cột sống. Nếu mạch máu ở mắt bị tắc nghẽn, thị lực có thể suy giảm nghiêm trọng và thậm chí dẫn đến mù lòa. Ngoài ra, tình trạng mạch máu kém còn có thể góp phần đẩy nhanh quá trình lão hóa da, gây nhăn nheo và làm mất đi vẻ tươi trẻ tự nhiên của làn da.
Chính sự tích tụ các chất độc hại và cholesterol trong mạch máu có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tuổi thọ con người. Thay vì đạt được tuổi thọ tối ưu mà cơ thể có tiềm năng, phần lớn chúng ta chỉ sống trung bình khoảng 70 năm. Đặc biệt, những người mắc các vấn đề về huyết áp cao có nguy cơ suy giảm tuổi thọ nếu không được kiểm soát và chăm sóc kịp thời.